Το παρασκήνιο της συμφωνίας με την Αίγυπτο για την ΑΟΖ: Το μπλόκο στην Άγκυρα και ο χάρτης των θαλάσσιων ζωνών

Σε μια ιστορική συμφωνία για τον μερικό – αρχικά- καθορισμό θαλασσίων ζωνών κατέληξαν Ελλάδα και Αίγυπτος έπειτα από πυρετώδεις διαπραγματεύσεις. Υπό πλήρη μυστικότητα σήμερα ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας μετέβη στο Κάιρο, όπου από κοινού με τον αιγύπτιο ομόλογό του Σαμέχ Σούρκι, έβαλαν τις τελευταίες πινελιές της ιστορικής συμφωνίας, και προχώρησαν στις επίσημες ανακοινώσεις το απόγευμα της Πέμπτης.

Μια συμφωνία που όπως μπορεί να παρατηρήσει κανείς στον χάρτη που έφερε στη δημοσιότητα πρώτο το Newpost, καταργεί στην πράξη το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Και αυτό γιατί το όριο της ΑΟΖ Ελλάδας – Αιγύπτου (μπλε γραμμή στο χάρτη) τέμνει το όριο των θαλασσίων ζωνών Τουρκίας – Λιβύης όπως αυτές συνομολογήθηκαν με το παράνομο σύμφωνο που είχε υπογραφεί προ μηνών.

Το παρασκήνιο της ιστορικής συμφωνίας

Διπλωματικές πηγές, επιχείρησαν να φωτίσουν το παρασκήνιο της συμφωνίας – όροσημο, που σημειωτέον προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Άγκυρας. Όπως σημείωναν οι ίδιες πηγές, η συμφωνία αυτή είναι ισορροπημένη και απολύτως σύμφωνη με το δίκαιο της Θάλασσας, όπως «έχει εφαρμοσθεί σε πρακτική και σε νομολογία».

Μάλιστα, η εν λόγω συμφωνία ανατρέπει στην πράξη και τη θέση που έχει διατυπώσει η Τουρκία περί μη επήρειας των ελληνικών νησιών σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ. Όπως τόνισαν οι ίδιες πηγές: «Κατοχυρώνεται η επήρεια των νησιών μας σε θαλάσσιες ζώνες. Στις διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία, βασικά κριτήρια αποτέλεσαν οι πρόνοιες του Δικαίου της Θάλασσας και κυρίως το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες».

Επ’ αυτού, οι διπλωματικές πηγές έσπευδαν να στείλουν και ένα σαφές μήνυμα προς την Τουρκία: «Η Ελλάδα δεν κάνει παράνομες συμφωνίες, ούτε εξαναγκάζει άλλες χώρες σε λεόντειες συμφωνίες. Διαπραγματεύεται και προβαίνει σε οριοθετήσεις με βάση το δίκαιο της θάλασσας και η ορθότητα της πολιτικής μας έναντι παράνομων ενεργειών, όπως το τουρκολιβυκό μνημόνιο, αποδεικνύεται από το ότι το Κάιρο οριοθέτησε με την Ελλάδα, παρά τις μάταιες προσπάθειες της Τουρκίας να πλειοδοτήσει προσφέροντας στην Αίγυπτο μεγαλύτερη ΑΟΖ».

Παράλληλα, τόνιζαν οι ίδιοι κύκλοι:

• «Από κάθε άποψη είναι μία μεγάλη εθνική επιτυχία που έρχεται μετά την συμφωνία με την Ιταλία και κλείνει μία περίοδο αδράνειας και δισταγμών στην εξωτερική πολιτική.
• Η χώρα μας αυξάνει σημαντικά το κυριαρχικό της αποτύπωμα και κατοχυρώνει τα κυριαρχικά της δικαιώματα και τη δικαιοδοσία της.
• Η χώρα υλοποιεί μια στρατηγική εθνικής ολοκλήρωσης κατοχυρώνοντας τον απόλυτο σεβασμό του διεθνούς δικαίου και της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών στην ανατολική Μεσόγειο. 
• Η χώρα δημιουργεί στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου ένα κεκτημένο που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί από κανέναν. Δρέπει τους καρπούς (στην πράξη και όχι στα λόγια) μιας πολιτικής αρχών που στηρίζεται στη συνεργασία και το Διεθνές Δίκαιο.
• Είναι μία συμφωνία μεταξύ χωρών που δεν αμφισβητούν η μία τα δικαιώματα της άλλης, δεν εκβιάζουν, δεν απειλούν».

Πυρετώδεις διαπραγματεύσεις έφεραν την ιστορική συμφωνία

Πρόκειται για μια συμφωνία για την οποία απαιτήθηκαν μήνες και χρόνια διπλωματικών προσπαθειών ώστε να αποδώσει καρπούς. Διπλωματικές πηγές υποστήριζαν πως χρειάστηκαν 13 γύροι διαπραγματεύσεων και 15 χρόνια μετά την έναρξη τους ώστε να υπάρξει αποτέλεσμα.

Τόνιζαν εξάλλου πως «πέραν της έμπρακτης επιβεβαίωσης της ακυρότητας του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου, κατοχυρώνουμε τα νόμιμα δικαιώματά μας, σε συμφωνία με μια γειτονική χώρα. Ενισχύεται ακόμη περισσότερο η διπλωματική μας θέση, αναδεικνύοντας με απόλυτη σαφήνεια ότι οι τουρκικές αξιώσεις είναι απολύτως παράνομες και ανεδαφικές».

Ακόμα, οι εν λόγω διπλωματικοί κύκλοι εξηγούσαν πως πλέον η Λιβύη έχει βρεθεί ανάμεσα σε δύο απολύτως νόμιμες οριοθετήσεις, γεγονός που αφαιρεί κάθε επιχείρημα από την κυβέρνηση Σάρατζ για την έναρξη διαπραγματεύσεων με τη χώρα μας για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών. «Η Λιβύη πλέον βρίσκεται μεταξύ δύο απολύτως νόμιμων οριοθετήσεων (Ελλάδα-Ιταλία και Ελλάδα-Αίγυπτος). Η κυβέρνηση της Λιβύης δεν έχει καμμία απολύτως νόμιμη βάση να απορρίπτει την συζήτηση με την Ελλάδα για να ολοκληρωθεί με νόμιμο τρόπο  η οριοθετηση μεταξύ μας ΑΟΖ στην περιοχή νοτίως της Κρήτης. Η οριοθέτηση αυτή είναι η μόνη νόμιμη και εξυπηρετεί το συμφέρον αμφοτέρων των χωρών μας.  Επιβεβαιώθηκε ότι η τήρηση του δικαίου της θάλασσας αποτελεί ικανή και αναγκαία συνθήκη για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών των χωρών στην περιοχή. Ευχόμαστε η Τουρκία και η Λιβύη αντιληφθούν και να εναρμονιστούν με αυτή την πραγματικότητα ώστε να καταστεί δυνατή η διευθέτηση όλων των συναφών εκκρεμοτήτων», τόνιζαν χαρακτηριστικά οι διπλωματικές πηγές.

Μητσοτάκης: Επανέρχεται η νομιμότητα στην Ανατολική Μεσόγειο

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, σε δήλωσή του, έστειλε μήνυμα προς την Τουρκία λέγοντας πως με τη συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου επανέρχεται η νομιμότητα στην ανατολική Μεσόγειο, «νομιμότητα που επιχειρήθηκε να διασαλευθεί από το παράνομο και ανυπόστατο Τουρκολιβυκό μνημόνιο».

«Με την Αίγυπτο, όπως και πριν λίγους μήνες με την Ιταλία, αποδείξαμε ότι η προσήλωση στο Διεθνές Δίκαιο είναι ο μόνος δρόμος για την ασφάλεια, την ειρήνη, τη σταθερότητα και τις σχέσεις καλής γειτονίας. Εμείς σε αυτόν τον δρόμο θα πορευτούμε με όλους τους γείτονές μας. Ελπίζουμε και προσδοκούμε ότι θα πράξουν και εκείνοι το ίδιο» υποστήριξε ο κ. Μητσοτάκης.

Οργισμένη αντίδραση από την Άγκυρα

Η Άγκυρα ωστόσο προχώρησε σε άμεση και οργισμένη αντίδραση για τη συμφωνία. Το τουρκικό ΥΠΕΞ ισχυρίζεται πως η περιοχή οριοθέτησης βρίσκεται εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας και πως η Άγκυρα δεν την αναγνωρίζει.

Επίσης σημειώνει πως «δεν υπάρχει θαλάσσιο σύνορο ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Αίγυπτο. Για την Τουρκία είναι ανύπαρκτη η δήθεν συμφωνία καθορισμού περιοχών θαλάσσιας ευθύνης που ανακοινώθηκε πως υπογράφηκε σήμερα. Αυτή η άποψη μας να γίνει γνωστή και στο μέτωπο και στο τραπέζι. Η δήθεν περιοχή ευθύνης βρίσκεται εντός τουρκικής υφαλοκρηπίδας που έχει δηλωθεί στα Ηνωμένα Έθνη.

Η Αίγυπτος που απεμπόλησε περιοχή 11.500 τετρ. Χιλιομέτρων με τη συμφωνία που υπέγραψε με την Ελληνοκυπριακή Δικοίκηση το 2003 τώρα με την δήθεν συμφωνία που υπέγραψε με την Ελλάδα χάνει περιοχές θαλάσσιες ευθύνης. Με τη συμφωνία αυτή επιχειρείται να σφετεριστούν και τα δικαιώματα της Λιβύης.

Η Τουρκία στην συγκεκριμένη περιοχή δεν θα επιτρέψει καμία δραστηριότητα, και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως θα υποστηρίξει με αποφασιστικότητα τα νόμιμα συμφέροντα και δικαιώματα της στην ανατολική Μεσόγειο όπως κι αυτά των Τουρκοκυπρίων».

• Αίγυπτος
• ΑΟΖ
• Νίκος Δένδιας